26 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pistacji. Te zielone, „uśmiechnięte” orzeszki już w starożytnych czasach cieszyły się dużym uznaniem. Warto dowiedzieć się o nich czegoś więcej, by móc efektywnie włączyć jej do swojej diety tak, żeby przyniosły nam same korzyści.
Pistacja właściwa z której pozyskuje się cenne orzeszki pistacjowe (pistacje) uprawiana jest w wielu rejonach świata. Do najpopularniejszych należy rejon Azji Mniejszej i Bliskiego Wschodu (Iran, Irak, Turcja, Syria), Grecja, szczególnie wyspa Eginie, Włochy, USA (niektóre, południowe stany, np. Kalifornia), a także Chiny. [1] Aktualnym liderem w produkcji pistacji jest Iran, tuż za nim plasują się Stany Zjednoczone a na 3. miejscu Turcja.[2]
Irańskie pistacje odróżnia od pozostałych odmian stosunkowo cienka skorupka, którą dosyć łatwo jest otworzyć i wyciągnąć orzeszek. Irańskie odmiany mają też wyższą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych niż te rosnące w USA, dzięki czemu mogą być prażone w wysokich temperaturach. Z kolei tureckie pistacje mają twardszą skorupkę i mniejszy orzeszek przez co trudno się je obiera, ale za to uchodzą za bardzo smaczne.
Za 1 kilogram dobrej jakości pistacji musimy zapłacić ok. 60 zł. Gdy produkt pochodzi z upraw ekologicznych cena może wzrosnąć nawet 3-krotnie. Dla porównania 1 kilogram dobrej jakości migdałów to cena prawie dwukrotnie niższa. Nie ulega zatem wątpliwości, że orzeszki pistacjowe do tanich nie należą.
Już w starożytności orzechy te stanowiły prawdziwy rarytas. Zajadali się nimi Grecy i Rzymianie. Wzmianki o tej roślinie znaleźć możemy także w Biblii, w Starym Testamencie w Księdze Rodzaju, gdzie wymienia się pistacje jako jedno z najcenniejszych dóbr Izraela – na równi z wonną żywicą, olejkami czy miodem.
Uprawa pistacji właściwej to bardzo kosztowna inwestycja, która pierwsze zyski może przynosić nawet po ok. 10 latach. Wynika to z tego, że drzewa zaczynają owocować dopiero po 7 latach – to prawie 2x dłużej niż leszczyna czy orzech włoski, a duże plony pojawiają się dopiero po około 15-20 latach. Owocują tylko drzewa żeńskie, i to w dodatku co 2 lata, ale żeby tak się stało potrzebują drzew męskich, co skutkuje tym, że obszar, na którym zakładane są sady pistacji właściwych musi być dużych rozmiarów. Z dwudziestoletniego drzewa pozyskuje się ok. 30 kg orzeszków rocznie – to nawet 3x mniej niż z innych drzew orzechowych. Pistacja właściwa najlepiej rośnie w klimacie suchym i gorącym. To drzewo, które nie może przemarznąć i chociaż nie lubi wilgotności to musi być regularnie podlewanie dużą ilością wody. Fakt ten znacząco podnosi cenę orzechów. Dodatkowym czynnikiem, wpływającym na cenę końcową pistacji, jest sposób w jaki pistacje są zbierane i sortowane. Dla zachowania najwyższej jakości, często prace te wykonywane są ręcznie i są bardzo czasochłonne, a co za tym idzie – bardzo kosztowne.
Największe zbiory orzechów pistacjowych odbywają się we wrześniu. Pistacje dostępne są w sprzedaży przez cały rok.
Obieranie pistacji ze skorupki, często jest bolesne zwłaszcza dla osób o długich paznokciach i wrażliwych opuszkach palców. Zamiast wyrzucać skorupki z pistacji, możemy użyć ich do otwierania kolejnych orzechów. To bardzo dobry i sprawdzony sposób. Dobrze podważać sobie szczelinę w skorupce kawałkiem drugiej skorupki. Pistacje używane do przepisów często wymagają obrania ze skórek. Najłatwiej zrobić to zalewając pozbawione łupinki orzeszki wrzątkiem i pozostawiając na ok. 5 minut. Następnie należy przerzucić orzeszki na ściereczkę i energicznie pocierać, aby skórki się złuszczyły.
Często soli się pistacje, aby przedłużyć ich trwałość i uchronić przed zjełczeniem, a także dla uzyskania innego smaku. Należy jednak nadmienić, że do najzdrowszych należą orzeszki niesolone. Niesolone pistacje mają specyficzny i bardzo wyrafinowany smak, wysoko ceniony przez fanów tych orzechów. Sól zmienia ich smak na bardziej wyrazisty i robi z nich przekąskę, która smakowo trafia w gusta większej rzeszy odbiorców.
Aby wydobyć jeszcze ciekawszy smak i chrupkość pistacji czasem poddaje się je prażeniu – czyli obróbce termicznej. Choć prażenie czyni z pistacji ciekawą alternatywę dla wysoko przetworzonych przekąsek i wspaniały dodatek do innych dań, należy pamiętać, że w trakcie prażenia mogą ulec utlenieniu wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które stanowią duży procent wartości odżywczych pistacji. W efekcie może dojść do powstania niepożądanych wolnych rodników, a dodatkowo skróci to okres przydatności do spożycia. Dodatkowo poddawanie tych owoców obróbce termicznej sprawia, że giną cenne składniki mineralne i witaminy. Dlatego za najzdrowsze uchodzą pistacje nieprażone (surowe) i niesolone. W naszym sklepie znajdziecie właśnie takie, jak i te prażone i solone.
Zaleca się, aby pistacje w formie przemielonej podawać dzieciom nie wcześniej niż po ukończeniu 1. roku życia. Z racji tego, że istnieje ryzyko zadławienia, całe orzechy pistacji zaleca się włączyć do diety dziecka po 3. roku życia. Pistacje jak każde orzechy mogą wywoływać reakcje alergiczne, dlatego po spożyciu należy powoli włączać je do diety i bacznie obserwować oragnizm.
Pistacje Łuskane Niesolone Bio 75 g Bio Planet
W 100 g niesolonych i nieprażonych orzechów pistacjowych znajdziemy m.in.:
24,2 g białka
1090 mg potasu (co w stanowi 54% RWS*)
135 mg wapnia (co stanowi 17% RWS)
500 mg fosforu (co stanowi 71% RWS)
158 mg magnezu (co stanowi 42% RWS)
6,7 g żelaza (co stanowi 48% RWS)
0,81 mg miedzi (co stanowi 81% RWS)
0,88 mg manganu (co stanowi 44% RWS)
5,2 mg witaminy E (co stanowi 43% RWS)
0,82 mg tiaminy (witaminy B1) (co stanowi 74% RWS)
58 µg folianów (co stanowi 29% RWS)
Pistacje są również bogatym źródłem kwasów tłuszczowych wielonienasyconych. Zawierają między innymi 0,23 g na 100 g kwasów omega-3 i 7,01 g kwasów omega-6.
Pistacje Prażone Solone 150 g - Big Nature
Znacząca zawartość w orzechach pistacjowych białka, wapnia, fosforu i manganu pomaga w utrzymaniu zdrowych kości.
Potas zawarty w pistacjach pomaga w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi, zaś witamina B1 pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu serca. Z tego względu po pistacje powinny szczególnie sięgać osoby zmagające się z chorobami układu sercowo-naczyniowego.
Ze względu na magnez i żelazo obecne w pistacjach warto, żeby jadły je osoby zestresowane, przepracowane i przemęczone, bowiem magnez i żelazo przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia. Warto chrupać pistacje podczas stresującej pracy przy komputerze.
W pistacjach znajdziemy także miedź i foliany, pomagające w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Dobrze zatem sięgać po nie w sezonach zwiększonych infekcji i zachorowań.
Witamina E występująca w pistacjach pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Z kolei kwas omega-3 pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi.
Pistacje ze względu na swoje bogactwo składników odżywczych, mineralnych i witamin, uchodzą za bardzo zdrową przekąskę. Należy jednak pamiętać, że jak każde orzechy, są bardzo kaloryczne, dlatego warto zachować umiar.
Orzechy pistacjowe same w sobie stanowią doskonałą przekąskę. Idealnie też sprawdzą się jako dodatki do wszelkich dań, wypieków i deserów.
W Azji Mniejszej i na Bałkanach pistacje dodawane są do tamtejszych słodkich przysmaków takich jak baklava czy halva.
W Polsce popularne są lody pistacjowe, tarty, serniki, torty, tartletki, muffinki. Orzeszki te świetnie nadają się również do potraw wytrwanych np. do łososia, kurczaka czy jako posypka do sałatek. Pistacje z powodzeniem używane są do wszelkich przepisów wegańskich np. pasztetów z soi.
Powyższy artykuł, nie jest poradą medyczną. Wszelkie informacje zawarte na stronie internetowej są dostarczane wyłącznie do celów edukacyjnych i nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza, ani też nie stanowią rekomendacji jakiegokolwiek określonego sposobu leczenia.
*RWS – dzienne referencyjne wartości spożycia witamin i składników mineralnych dla osób dorosłych
[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Pistacja_w%C5%82a%C5%9Bciwa (dostęp 24.02.2022)
[2] https://www.atlasbig.com/pl/kraje-wedlug-produkcji-pistacji (dostęp 24.02.2022)
Tabliczka Biała Z Pistacjami i Solą Bio 50 g Cocoa
Pistacje Prażone Solone 250 g Targroch
Pistacje Prażone Solone Extra 500 g - Targroch
Pistacje Łuskane Niesolone Bio 75 g Bio Planet
Pistacje Prażone Solone 150 g - Big Nature
Krem Pistacjolada - Nerkowce Pistacje Daktyle 195 g - Basia Basia
Pistacje Solone 500 g MIGOgroup
Pistacje Łuskane Bio 150 g - Bio Planet
Pistacje Prażone i Solone Bio 300 g - Bio Planet
